Dokumentowanie wywozu towarów w WDT zgodnie z przepisami rozporządzenia 282/2011

Lista dokumentów potwierdzających wywóz towarów

W art. 45a (3) rozporządzenia 282/2011 ustawodawca unijny przewiduje od 1 stycznia 2020 r. zamkniętą listę dokumentów, które są akceptowane jako dowód wysyłki lub transportu. Dokumenty te przedstawia poniższa tabela.

	Rodzaj dokumentów
Grupa A	dokumenty odnoszące się do wysyłki lub transportu towarów, takie jak podpisany list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy lub faktura od przewoźnika towarów
Grupa B	polisa ubezpieczeniowa w odniesieniu do wysyłki lub transportu towarów lub dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za wysyłkę lub transport towarów
	dokumenty urzędowe wydane przez organ władzy publicznej, na przykład notariusza, potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia
	poświadczenie odbioru wystawione przez prowadzącego magazyn w państwie członkowskim przeznaczenia, potwierdzające składowanie towarów w tym państwie członkowskim

Powyższa tabela przedstawia zamkniętą listę dokumentów, które są akceptowane jako dowód wysyłki lub transportu do celów stosowania domniemania wywozu w celu zastosowania stawki 0 % w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów. Aby zastosować stawkę 0 % konieczne jest ich posiadane w konkretnej konfiguracji (omówiono ją w dalszych punktach).

Sposób dokumentowania WDT w przypadku wywozu towaru przez sprzedawcę lub osobę działającą na jego rzecz

W poniższej tabeli przedstawiono sposób dokumentowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, zgodnie z art. 45a (1) (a) rozporządzenia 282/2011 w przypadku gdy towary zostały wysłane lub przetransportowane przez sprzedawcę lub przez osobę trzecią działającą na jego rzecz.

Grupa dokumentów	Rodzaj dokumentów niezbędnych do zastosowania stawki 0 %	Uwagi dodatkowe
Grupa dokumentów Dokumenty potwierdzające wywóz	Co najmniej dwa dokumenty z grupy A lub	1) Posiadane dokumenty nie mogą pozostawać ze sobą w sprzeczności, 2) Dokumenty, o których mowa muszą zostać wydane przez dwie różne strony, 3) Strony, które wydały dokumenty są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy
	Jakikolwiek pojedyncze dowody z grupy A wraz z jakimikolwiek pojedynczymi dowodami z Grupy B

Przykład 1

Polska firma A. w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów sprzedała towar dla niemieckiej firmy B. Towar jest wysyłany przez sprzedawcę do Niemiec, korzystając z usług firmy transportowej T. Polska firma A. posiada podpisany CMR wystawiony przez przewoźnika firmę T., fakturę za przewóz towarów wystawioną przez firmę A. Faktura za przewóz została opłacona przelew korzystając z usług banku Z.

W tym przypadku firma A chcąc skorzystać z domniemania przewidzianego w rozporządzeniu 282/2011 może udokumentować wywóz dla celów stawki 0 % w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów w sposób następujący:

podpisany dokument CMR i/lub faktura od przewoźnika (oba dokumenty w tym przypadku są wystawione przez firmę T. potrzebny jest więc co najmniej jeszcze jeden dokumenty od drugiego niezależnego podmiotu) i
dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za transport.

Należy przy tym pamiętać, iż podatnik musi posiadać co najmniej dwa dokumenty wystawione przez podmioty niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy lub nabywcy. Gdyby okazało się, iż firma transportowa T. jest podmiotem zależnym od któregokolwiek z wymienionych podmiotów (sprzedawca, nabywca, bank), wówczas konieczne byłoby pozyskanie dodatkowych dokumentów, tak aby spełnić wymóg posiadania co najmniej dwóch dokumentów (ze wskazanych w rozporządzeniu grup), niebędących ze sobą w sprzeczności i które zostały wydane przez dwie różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy.

Przykład 2

Polska firma A. w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów sprzedała towar dla niemieckiej firmy B. Towar ten polska firma A. transportuje do magazynu niemieckiego kontrahenta swoim własnym środkiem transportu. W tym przypadku przyjmuje się, iż nie ma możliwości udokumentowania WDT w oparciu o rozporządzenie UE, ze względu na brak możliwości pozyskania chociażby jednego dokumentu z grupy A od niezależnego podmiotu. Podatnik oczywiście może zastosować stawkę 0 % dokumentując WDT zgodnie z przepisami polskiej ustawy VAT.

Sposób dokumentowania WDT w przypadku wywozu towaru przez nabywcę lub osobę działającą na jego rzecz

W poniższej tabeli przedstawiono sposób dokumentowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, zgodnie z art. 45a (1) (b) rozporządzenia 282/2011 w przypadku gdy towary zostały wysłane lub przetransportowane przez nabywcę lub przez osobę trzecią działającą na jego rzecz. Podatnik musi przy tym posiadać zarówno wskazane w tabeli dokumenty potwierdzające wywóz, jak i odpowiednie oświadczenie nabywcy.

Grupa dokumentów	Rodzaj dokumentów niezbędnych do zastosowania stawki 0 %	Uwagi dodatkowe
Dokumenty potwierdzające wywóz	Co najmniej dwa dokumenty z grupy A lub	1) Posiadane dokumenty nie mogą pozostawać ze sobą w sprzeczności, 2) Dokumenty, o których mowa muszą zostać wydane przez dwie różne strony, 3) Strony, które wydały dokumenty są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i od nabywcy Dokumenty te są analogiczne jak w przypadku wywozu towarów przez dostawcę lub na jego rzecz.
	Jakikolwiek pojedyncze dowody z grupy A wraz z jakimikolwiek pojedynczymi dowodami z Grupy B
Oświadczenie nabywcy	Pisemne oświadczenie nabywcy potwierdzające, że towary zostały wysłane lub przetransportowane przez nabywcę lub przez osobę trzecią działającą na rzecz nabywcy, oraz wskazującego państwo członkowskie przeznaczenia towarów.	Wspomniane pisemne oświadczenie musi zawierać następujące dane:  datę wystawienia;  nazwę lub imię i nazwisko oraz adres nabywcy;  ilość i rodzaj towarów;  datę i miejsce przybycia towarów;  w przypadku dostawy środków transportu, numer identyfikacyjny środków transportu;  identyfikację osoby przyjmującej towary na rzecz nabywcy. Oświadczenie to powinno być dostarczone sprzedawcy do dziesiątego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła dostawa.

Przykład 1

Polska firma A. w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów sprzedała 27 stycznia 2023 r. towar dla niemieckiej firmy B. Organizacją transportu zajmuje się nabywca i zleca on transport firmie T. Polska firma A. otrzymała podpisany CMR wystawiony przez przewoźnika – firmę T.

Aby zastosować domniemanie dotyczące stosowania stawki VAT 0 % w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów polska firma A powinna posiadać następujące dokumenty:

pisemne oświadczenie nabywcy, że towary zostały przetransportowane przez firmę T. działającą na jego rzec do Niemiec. Oświadczenie to polska firma powinna otrzymać najpóźniej 10 lutego 2023 r.,
co najmniej jeden dokument z grupy A – w tym przypadku podpisany dokument transportowy CMR,
przy założeniu, że firma transportowa jest podmiotem niezależnym od sprzedawcy i nabywcy niezbędny jest jeszcze jeden dokument z grupy A lub grupy B wystawiony przez podmiot niezależny od sprzedawcy, nabywcy i firmy transportowej (a więc np.: polisa ubezpieczeniowa w odniesieniu do transportu, poświadczenie od notariusza potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia).

Przykład 2

Polska firma A. w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów sprzedała towar dla niemieckiej firmy B. Dostawa miała miejsce 17 lutego 2023 r. Transport tego towaru firma niemiecka zleciła zależnej od niej firmie transportowej T. Polska firma A. otrzymała podpisany dokument CMR sporządzony przez firmę transportową T., polisę ubezpieczeniową dotyczącą transportu wystawioną przez niezależny podmiot W oraz bankowy dowód zapłaty za transport.

W omawianym przypadku firma A., jeżeli chce zastosować domniemanie dotyczące potwierdzenia wywozu do celów stawki 0 % w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów:

powinna posiadać pisemne oświadczenie nabywcy, że towary zostały przetransportowane przez firmę T. działającą na jego rzec do Niemiec. Oświadczenie to polska firma powinna otrzymać najpóźniej 10 marca 2023 r.,
powinna posiadać co najmniej jeden dokument z grupy A – w tym przypadku podpisany dokument CMR. Ponieważ jest on jednak wystawiony przez podmiot zależny polska firma A. musi posiadać jeszcze dwa dodatkowe dokumenty (z grupy A lub grupy B) wystawione przez niezależne podmioty,
w grupie B. firma A formalnie posiada dwa dokumenty wydane przez niezależne podmioty – polisę ubezpieczeniową i bankowy dowód zapłaty za transport. Należy jednak zwrócić uwagę, iż w art. 45 (3) (b) (i) rozporządzenia użyto spójnika „lub”, a więc pojawiają się wątpliwości czy można łączyć dwa dokumenty, a mianowicie polisę ubezpieczeniową i bankowy dokument zapłaty za transport. Wskazać jednak należy, iż w art. 45a (3) (a) rozporządzenia ustawodawca również używa tego samego spójnika „lub”, a w art. 45a (1) wskazuje, iż podatnik może do celów udokumentowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów posiadać co najmniej dwa dokumenty z grupy A. Zdaniem więc autorów niniejszej publikacji należy uznać, iż możliwe jest łączenie również polisy ubezpieczeniowej i bankowego dowodu zapłaty za transport. Na chwilę obecna nie jest jednak znana ani wykładnia unijna, ani polska w tym zakresie. Rozwiązaniem eliminującym te wątpliwości byłoby pozyskanie przez podatnika dodatkowego innego dokumentu z grupy B wystawionego przez niezależny podmiot.

Przykład 3

Polska firma A. w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów sprzedała towar dla niemieckiej firmy B. Dostawa miała miejsce 4 lutego 2023 r. Towar ten odbiera samodzielnie niemiecki nabywca i przewozi go własnym środkiem transportu do Niemiec.

W tym przypadku przyjmuje się, iż nie ma możliwości udokumentowania WDT w oparciu o rozporządzenie UE, ze względu na brak możliwości pozyskania chociażby jednego dokumentu z grupy A od niezależnego podmiotu. Podatnik oczywiście może zastosować stawkę 0 % dokumentując WDT zgodnie z przepisami polskiej ustawy VAT.