Obowiązek podatkowy w eksporcie towarów powstaje na zasadach ogólnych przewidzianych w art. 19a ust. 1 ustawy VAT, a więc z chwilą dokonania dostawy towarów.
Przykład 1
Załóżmy, iż firma A. dokonała dostawy towarów w dniu 30 stycznia 2023 r. Tego też dnia wystawiono fakturę. Dnia 5 lutego 2023 r. otrzymano dokument celny potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej. Z otrzymanych dokumentów celnych wynika, iż towar opuścił terytorium UE w dniu 2 lutego 2023 r. W tym przypadku podatnik powinien wykazać dostawę eksportową ze stawką 0% już w deklaracji składanej za styczeń 2023 r. Obowiązek podatkowy powstanie w omawianym przypadku w dniu dokonania dostawy towarów (czyli w dniu 30 stycznia 2023 r.). Nie ma natomiast żadnego znaczenia dla momentu powstania obowiązku podatkowego data potwierdzenia wywozu towaru poza terytorium Unii Europejskiej przez właściwy urząd celny.
Przykład 2
Załóżmy, iż polska firma A. sprzedała w dniu 29 czerwca 2023 r. towar dla rosyjskiej firmy Z. Przyjmijmy, iż mamy do czynienia z eksportem bezpośrednim. Podatnik na początku lipca 2023 r. otrzymał dokument wewnętrznego urzędu celnego, z którego wynikało, iż towar ten objęto procedurą w dniu 2 lipca 2023 r. Dokument celny potwierdzający w dniu 2 lipca 2023 r. wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej otrzymano w dniu 29 października 2023 r. W takim przypadku podatnik w deklaracji:
- za czerwiec 2023 – obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, a więc w omawianym przypadku w dniu dokonania dostawy towarów, czyli w dniu 29 czerwca 2023 r. Ponieważ podatnik posiada dokument wewnętrznego urzędu celnego potwierdzający objęcie towaru procedurą wywozu, to korzysta z tzw. „miesięcznego przesunięcia”, czyli w deklaracji za czerwiec 2023 r. sprzedaż tę pomija się;
- za lipiec 2023 r. – ponieważ przed złożeniem deklaracji za ten miesiąc podatnik nadal nie posiada dokumentu celnego potwierdzającego wywóz towaru poza UE w deklaracji tej należy wykazać dostawę ze stawką krajową (zazwyczaj 23%);
- w deklaracji za październik 2023 r. podatnik może zmniejszyć obrót
w stawce 23% i wykazać sprzedaż eksportową w stawce 0%.
W przypadku eksportu towarów dla daty powstania obowiązku podatkowego nie ma znaczenia data wystawienia faktury. Należy przy tym pamiętać, iż faktura może być wystawiona nie wcześniej niż 60 dni przed dokonaniem dostawy towarów i nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu dokonania dostawy towarów. Obowiązek podatkowy bez względu na datę wystawienia faktury powstanie jednak w dniu dokonania dostawy towarów.
W przypadku, gdy eksporter towaru otrzymał przed dniem dokonania dostawy towarów otrzymał całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Od dnia 1 stycznia 2014 r. ustawodawca dodatkowo uregulował również zasady stosowania stawki 0% do zaliczek na eksport towarów. Szerzej na tem temat napiszemy w jednym z kolejnych wpisów na blogu.
Mówiąc o obowiązku podatkowym z tytułu eksportu towarów warto również zwrócić uwagę na problem powrotnego przywozu wyeksportowanych wcześniej towarów, np.: wskutek reklamacji przez zagranicznego kontrahenta. Ów powrotny przywóz z punktu widzenia podatku VAT jest importem towarów. W ściśle określonych sytuacjach powracające do kraju towary mogą być zwolnione z cła. Nie korzystają one jednak ze zwolnienia z VAT. W przypadku, gdy ponownie towary te są wywożone za granicę mamy znowu do czynienia z eksportem towarów.