U podatnika w przypadku wysyłki towaru za granicę może wystąpić:
a) eksport towarów;
Eksport towarów jest objęty stawką 0%. Eksportem towarów jest jedynie wywóz towarów poza terytorium UE, a więc np.: do Rosji. Odmienne zasady obowiązują natomiast w przypadku wywozu do krajów UE np.: Niemiec.
Przykład 1
Firma A. w dniu 8 stycznia 2023 r. dokonała sprzedaży towaru dla zagranicznego podmiotu i w związku z tą dostawą dokonała wywozu towarów do:
a) Rosji – w tym przypadku wystąpi eksport towarów,
b) Niemiec – w owej sytuacji będziemy mieli do czynienia z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów.
W obu przypadkach będą obowiązywały inne zasady rozliczania.
Dwa kolejne punkty dotyczą wywozu towarów do krajów UE.
b) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WNT);
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów również korzysta ze stawki 0%. W tym przypadku warunkami koniecznymi do zastosowania stawki 0% jest m.in. dokonanie dostawy na rzecz podatnika lub innego podmiotu, który zobowiązany jest do rozliczania podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także posiadanie dokumentów potwierdzających wywóz poza terytorium RP do innego kraju UE. Podatnicy muszą dokonywać weryfikacji statusu swoich zagranicznych kontrahentów, aby mieć pewność co do możliwości zastosowania stawki 0% w kraju wysyłki. Warto jednak pamiętać, iż w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu obowiązek rozliczenia VAT z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego dotyczy nawet osób fizycznych, niebędących podatnikami. W tym więc przypadku, sprzedawca ma prawo do zastosowania stawki zerowej nawet, jeżeli nie otrzyma od nabywcy numeru identyfikacyjnego VAT.
c) wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość (WSTO).
Występuje ona w przypadku, gdy dostawa towarów do innego państwa UE jest realizowana na rzecz podmiotów niezobowiązanych do zapłaty podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (np.: konsumentów). W omawianym przypadku zasady opodatkowania są uzależnione od faktu, czy łączna wartość wszystkich dostaw w ramach WSTO przekroczyła tzw. limitu dla WSTO. Limit ten liczony jest na podstawie łącznie całej sprzedaży w ramach WSTO do wszystkich krajów UE. Wynosi on rocznie 10.000 euro. Nie w każdym przypadku możliwe jest jednak skorzystanie z niego.
I tak:
- jeżeli wartość WSTO nie przekroczy limitu 10.000 euro (i podatnik może z tego limitu skorzystać) wówczas miejscem opodatkowania jest kraj wysyłki, czyli dla polskich dostawców terytorium Polski. Zastosowanie ma w tym przypadku stawka właściwa dla danego towaru na terytorium kraju, a więc np.: 23%;
Przykład 2
Polski podatnik – firma A. dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na odległość (WSTO) do osoby fizycznej zamieszkałej we Francji. Załóżmy, iż u danego podatnika łączna wartość sprzedaży w ramach WSTO do wszystkich krajów UE nie przekroczyła ani w roku poprzednim, ani w roku bieżącym wspomnianego limitu 10.000 euro.
W opisanym przypadku owa transakcja będzie opodatkowana w Polsce według stawek podatku obowiązujących dla danego towaru w naszym kraju. Tak więc, w istocie czynność ta będzie opodatkowana tak samo, jak transakcje dokonywane w Polsce.
- jeżeli wartość wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość przekroczyła limit 10.000 euro wówczas miejscem opodatkowania jest kraj, w którym towary znalazły się w momencie zakończenia lub wysyłki towarów. W tym przypadku czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce.
Przykład 3
Wartość wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość przekroczyła u podatnika 10.000 euro. W tym przypadku omawiane transakcje z przykładu 2 będą podlegały opodatkowaniu we Francji według francuskiej stawki VAT. Firma A. będzie więc zobowiązana do rejestracji jako podatnik VAT we Francji lub do rozliczenia tej dostawy w ramach tzw. systemu OSS. Osobą obowiązaną do zapłaty podatku VAT jest bowiem polski dostawca. Transakcja ta nie podlega natomiast opodatkowaniu na terytorium RP. Podatnik będzie miał jednak prawo do odliczenia VAT zapłaconego na terytorium RP.
Dokonując rozróżnienia pomiędzy wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (WDT), a wewnątrzwspólnotową sprzedażą towarów na odległość szczególną uwagę należy więc zwrócić na status kontrahenta.
Przykład 4
Polska firma A. sprzedała towar i wysłała go z Polski do Niemiec. Załóżmy, iż nabywcą jest:
- niemiecka firma B. zarejestrowana w Niemczech jako podatnik VAT UE – w tym przypadku polska firma powinna rozpoznać wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT),
- Hans Z. dokonujący zakupu na cele prywatne – polska firma powinna w tej sytuacji rozpoznać wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość (WSTO).
Szerzej na temat rozróżnienia WDT i WSTO, zwłaszcza w przypadku sprzedaży dla podmiotów gospodarczych niezarejestrowanych jako podatnik VAT UE napiszemy w jednym z kolejnych wpisów na blogu